1- تقریبا از تمامِ خداحافظی هایِ بزرگ جا مانده ام. ماری که رفت، خواب ماندم. بیدار که شدم پیام داده بود: هِی اینجا شبیه کارتونِ پَتِ پست چیه! به فرودگاه نرسیدم و سحر گفت اصلا خیال کن نرفتم، رسیدم آمریکا زنگ می زنم. مثل اینکه تازه باورم شده باشد دارد می رود، آنجا رویِ جدولِ خیابانِ خیس نشستم و به مهرناز زنگ زدم و ازش قولِ گرفتم که هیچ وقت نرود و من را تنها نگذارد. آخرین تصویری که از هایا  به خاطر دارم لباس نارنجی راه راه و خرگوش سفید و چشمهای خواب آلودش است که از هیجانِ سفری که فکر نمی کرد اینقدر طول بکشد سعی می کرد باز نگهشان دارد، و من که بابت تمامِ روزهایی که می توانستم بیشتر کنارش باشم خودم را سرزنش می کردم وادارش کردم آن چند ساعتِ آخر قبل از اینکه بخواهد تکِ تکِ ما بازمانده ها را با جیغ و داد به داخل هواپیما بکشاند، در آغوشم آرام بخوابد. حتی خداحافظی هم نبود. بیشتر فرار از خداحافظی بود.  یک جور قطع شدنِ ناگهانی. مثل تمام وقت هایی که پشت خط  کسی دائم می گوید: الو! الو! و تو خودت را به نشنیدن می زنی و می گویی صدا نمی رسد و تَق! تمام! تقریبا از تمامِ خداحافظی هایِ بزرگ جا مانده ام و همیشه این من بوده ام که می ایستد و رفتن ها را تماشا می کند و منتظر بازگشتن ها می ماند. همیشه این من بوده ام که برایِ هر "چرا خودت نمی روی؟" چندصد جوابِ مختلف دارم و با اینکه کاملا مطمئنم نمی روم هیچ وقت دلیلش را خودم هم نفهمیدم. دلیلِ آن چیزی که حتی با وجودِ طاقت فرسا بودنِ تمامِ خداحافظی ها من را اینجا نگه داشته است. انگارِ که سنگینیِ تمامِ چیزهایی که جایِ کافی برایش نداشتند یا دلشان نمی آمد ببرند را من باید یک نفره تحمل کنم.

2- بچه که بودم فکر می کردم حتما پیامبر می شوم. امکان نداشت پیامبر نشوم. چیزی در وجودم می گفت قرار است کارِ مهمی انجام بدهم. بزرگتر که شدم فهمیدم آدمهایِ منزوی و تنها اصولا نمی توانند پیامبر شوند. پیامبر باید بتواند رهبری کند و این کار از من برنمی آید. خلوت برایِ آنها استثناست و برایِ من قاعده. من هرچقدر هم تلاش کنم در جمع ها جا شوم، انزوا مثلِ شبح روبروم می نشیند و سرِ حرف را باز می کند و به خودم می آیم و می بینم که در میانِ هیاهو تنها مشغولِ تماشا کردنم. کاری که بهتر از هر کسی می توانم انجام بدهم. شاید حتی بهتر از خداحافظی. یک نویسنده ای جایی گفته بود به کسی که دارد می رود می توانی هرچیزی که می خواهی بگویی، خب چون دارد می رود. من اما فقط سکوت می کنم. تماشا می کنم. چون می دانم حرف بهانه ای می شود برایِ حرفهایِ بیشتر و رفتن آنقدر وقت ندارد. رفتن آن آدمِ باحالِ و بامزه جمع هاست که همیشه هم عجله دارد و من آن شبحی هستم که چیزهایِ زیادی می بیند و  برایِ چیزهایی که می بیند کلمه به اندازه کافی ندارد، اما برایِ هر کلمه یک روز یا شاید یک هفته یا شاید یک ماه و یا شاید حتی بیشتر وقت دارد. 

3-مردم یک قبیله آفریقایی سنتی داشتند: بازمانده های مردگان انگشتان دستِ خود را از وسط قطع می کردند تا نمایانگر رنجِ فقدانِ آنها باشد. انگار رنجِ فقدان حتما باید نمودی فیزیکی پیدا کند تا قابل تحمل شود و دیگر کسی نپرسد چرا لاغر شدی؟ چرا چاق شدی؟ چرا آشفته ای؟ فقط کافی بود انگشتانِ قطع شده ات را ببینند. تجلیِ نزدیکیِ روحِ انسانها به هم در خشن ترین شکل فیزیکیِ ممکن. انگار که بخواهد بگوید: انگشتانی که با آن روحت را لمس کردم، دیگر بخشی از من نیست، آن را با خودت بردی. دستانم بی حرکت رویِ شیشه مانده است. دور شدنش را تماشا می کنم.شاید اولین بار بود که من می رفتم و کسی می  ایستاد و رفتنم را تماشا می کرد. شاید اولین بار بود که سنگینیِ تمامِ چیزهایی که یادم رفته بود ببرم، دلم نمی خواست ببرم، یا دلش را نداشتم که ببرم را انداخته بودم رویِ دوش هایِ کسی دیگر. کسی که احتمالا مثلِ من باور داشت حرف بهانه می شود برایِ حرفهایِ بیشتر و رفتن وقت ندارد و امان نمی دهد. کسی که شاعر است و به کلمات زمان می دهد و برایِ هر کلمه یک روز یا شاید یک هفته یا شاید یک ماه و یا شاید حتی بیشتر وقت دارد. او که پشت کرده به  جمعیت و دور می شود و متعاقدم کرده که پیامبران رهبر نیستند و شاعرانی رنج کشیده اند که " به ترحم آدمیان باز نمی توانند گشت!" او که دلیلِ ماندن های بی دلیلم او که برایِ آن " چرا خودت نمی روی؟" جوابی بوده که سالهایِ سال من را اینجا نگه داشته است و حالا من را بدرقه ی سفری می کند که هرچند کوتاه، بهانه ایست برایِ بیشتر فهمیدنش بیشتر خواستنش او که تماشایِ دور شدنش تجلی فقدان در بی رحمانه ترین شکل فیزیکیِ ممکن او که تماشایِ دور شدنش  انگار تاوانِ تمامِ خداحافظی های بزرگی که به تعویق انداختم...